Ελληνική τηλε(β)όραση. Πέρα από το μύθο.

(Το παρακάτω κείμενο συνέταξα πριν από 14μήνες, και σήμερα αποδεικνύεται δυστυχώς «προφητικό»)

Όταν η μυθοπλαστική ικανότητα της τηλεόρασης εγκλωβίζεται στη «παραμυθένια χυδαιότητα» των δήθεν ενημερωτικών της προγραμμάτων, τότε δημόσιος βίος, κοινωνία και προσωπικότητες μετατρέπονται σε δομικά υλικά μιας τηλεοπτικά ανατροφοδοτούμενης εκχυδαϊσμένης πραγματικότητας. Απαραίτητη τηλεοπτική ύλη της λάσπης η οποία ξεχείλισε από τα «παράθυρα των 8» και σκέπασε ότι πιο υγειές και δημιουργικό σε αυτή τη χώρα, απειλώντας πλέον να εξαφανίσει και κάθε αντίδραση από τη νέα γενιά.

Εδώ που φτάσαμε, δεν υπάρχει δικαιολογία ικανή να κρατήσει το στόμα κλειστό όσων γνωρίζουν από μέσα την ανάπτυξη του τηλεοπτικού φαινόμενου στην Ελλάδα και παράλληλα διαθέτουν τα σύγχρονα επιστημονικά εργαλεία για την απομυθοποίησή του. Βλέπετε, για να περάσει η ελληνική κοινωνία από την τηλε-αφασία στη δράση εναντίον όσων δομούν ένα πολιτισμικό τερατούργημα πασπαλισμένο με στρας και μπόλικο ανθρώπινο βιολογικό υλικό, και βασισμένο στα πλέον αναχρονιστικά στερεότυπα, πρέπει πρωτίστως να απομυθοποιήσει αυτό καθ’ αυτό το τηλεοπτικό προϊόν που του προσφέρεται δήθεν δωρεάν.

Συμβάλλοντας σε αυτή την προσπάθεια θέτω για συζήτηση τα παρακάτω ερωτήματα:

1. Που το βρήκαν, όσοι επιχειρηματολογούν λέγοντας ότι η εμπορευματοποίηση της τηλεόρασης οδηγεί αναπόδραστα στην χυδαιότητα και τον εξανδραποδισμό των πάντων;

Αναρωτήθηκαν μήπως η θέση αυτή είναι απλώς η έκφραση συγκεκριμένης ιδεολογικής προκατάληψης που βασανίζει για χρόνια την ελληνική κοινωνία και παραμορφώνει την πολιτική δράση; Ή μήπως, άραγε, σχηματίζοντας αυθαίρετες συναρτήσεις ταυτίζοντας το πολιτισμικό τηλε-σκουπίδι της δήθεν ενημέρωσης με την εμπορική λειτουργία των ηλεκτρονικών ΜΜΕ, εμμέσως νομιμοποιούν στις συνειδήσεις των πολιτών την απόλυτη εκτροπή των φορέων τους;

2. Αλήθεια, δεν είναι φαιδρό να υποστηρίζεται ότι ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των καναλιών είναι η αιτία του παραγόμενου από αυτά ελεεινού προϊόντος, από τη στιγμή που όσοι μελετούν σοβαρά τη τηλεόραση στην Ελλάδα γνωρίζουν ότι στη πραγματικότητα πρόκειται για ένα κλειστό ολιγοπώλιο με έντονα χαρακτηριστικά «καρτέλ» και με «μαφιοζούλικες» μεθόδους - βλέπε σκευωρίες, αποκλεισμούς, μαύρες λίστες, συκοφαντίες, πισώπλατα μαχαιρώματα, λυκοφιλίες κλπ;

Επειδή τα κανάλια και οι επικοινωνιακοί μηχανισμοί που έχουν στηθεί για να καλλιεργούν το μύθο τους έχουν κάθε συμφέρον να δημιουργούν τη ψευδαίσθηση του ανταγωνισμού και της διαφοροποίησης, σύμφωνα με τους κανόνες του σύγχρονου μάρκετινγκ, θα πρέπει να προσεγγίσουμε τα τηλε-λύματα στο πλαίσιο του ανταγωνισμού ή να εξετάσουμε μήπως τελικά είναι ακριβώς η έλλειψη ανταγωνισμού που προκαλεί τις πολύπλευρες στρεβλώσεις που διαπιστώνονται καθημερινά από την πλειονότητα των πολιτών και κολάζονται από την αρμόδια Αρχή;

Είναι ο περίφημος ανταγωνισμός που έχει οδηγήσει στο σχηματισμό του περιφερόμενου θιάσου των δέκα πολιτικών και των οκτώ σχολιαστών, καθώς και στην ανακύκλωση των παρουσιαστών τα τελευταία 13 χρόνια, ή μήπως η εδραίωση μιας ομάδας συμφερόντων που ελέγχει το «μήνυμα» προς την κοινωνία και τη πολιτεία, διαμορφώνοντας όχι απλώς τη κοινή γνώμη, όπως τους αρέσει να λένε φιλελευθερίζοντες, αλλά κάτι πολύ σημαντικότερο σε βάθος χρόνου, την ίδια την ατομική και κοινωνική συνείδηση;

Είναι τέλος ο ανταγωνισμός που εξοβέλισε πετυχημένους δημοσιογράφους, σκηνοθέτες και παραγωγούς που αγωνίστηκαν έμπρακτα εναντίον αυτού του βάρβαρου, συμπλεγματικού, απολίτιστου και απολιτικού τηλεοπτικού μοντέλου που κυριάρχησε, ή μήπως η απόλυτη κατάλυση κάθε έννοιας ανταγωνισμού, καθώς όσοι είχαν τα κότσια να ανταγωνιστούν στα ίσια - και ενώπιοι ενωπίοις της AGB- τη σάχλα και τη χυδαιότητα, ύπουλα αποκλείστηκαν και δόλια συκοφαντήθηκαν, τη στιγμή που κάποιοι άλλοι, αποτυχημένοι με τη βούλα των τηλεμετρήσεων, συνεχίζουν να περιφέρονται από κανάλι σε κανάλι και από ζώνη σε ζώνη;

3.Είναι ο απηνής ανταγωνισμός των παρουσιαστών, για το ποιος θα επικρατήσει, έκφραση του ανταγωνισμού των καναλιών, η απλώς σύμπτωμα της ουσιαστικής έλλειψής του;

Αλήθεια, και να ήθελε κάποιος παρουσιαστής να ξεφύγει από τον χυδαίο πολτό που οι ελέγχοντες τα κανάλια έχουν συνδιαμορφώσει ως πρώτη ύλη κοινής χρήσης, θα μπορούσε, θα τον άφηναν οι μηχανισμοί, το σινάφι, το κάθετο και οριζόντιο σύστημα πατρωνίας που διατρέχει το πολιτικο-οικονομικό σύστημα της χώρας και εξυπηρετείται με το αζημίωτο από τους επωνύμους και ανωνύμους καναλάρχες; Αναρωτηθήκατε μήπως ο περίφημος «ανταγωνισμός της εικόνας» των καναλιών δεν εκφράζει παρά μόνο τον εικονικό ανταγωνισμό τους σε ένα πακτωμένο σύστημα κυριαρχίας, όπου το τηλεμερίδιο γίνεται ο συγκυριακός κανόνας σε μια άτυπη επικοινωνιακή ιεραρχία, η οποία δεν προσδοκά τόσο αυξημένες προσόδους από τη διαφήμιση, όσο αυξημένη διαπραγματευτική ισχύ των παραγόντων που ελέγχουν τα ΜΜΕ;

Γιατί, άραγε, μεγαλοκαναλάρχες κρύβονται πίσω από αχυράνθρωπους και υπεράκτιες εταιρίες; Ντρέπονται για κάτι; Κρύβονται από τίποτα; Μήπως το κάνουν από σεμνότητα; Έχουν μεταξύ τους στενούς οικονομικούς δεσμούς και αλληλεξαρτήσεις που ουσιαστικά αντιστρέφουν το παλιό σλόγκαν «ο θάνατός σου, η ζωή μου» σε «ο θάνατος σου θάνατός μου και η ζωή σου ζωή μου»;

Γιατί άραγε οι ιδιοκτήτες των καναλιών αποστασιοποιούνται διαρκώς από το παραγόμενο προϊόν τους; Δεν είναι αυτοί που επιλέγουν πρόσωπα. εκπομπές και τηλεοπτικές προσεγγίσεις; Γιατί η κριτική περιορίζεται στους αποχαυνωμένους παρουσιαστές και όχι σε αυτούς που τους επιλέγουν και τους αναδεικνύουν;

Δεν είναι υποκρισία να καυτηριάζεται η χυδαιότητα παρουσιαστών και όχι αυτών που τους συντηρούν ως «αυθεντίες» και «αστέρες»; Μήπως τα κανάλια τελούν υπό κατάληψη από κάποιους μουζαχεντίν τις χυδαιότητας και οι ιδιοκτήτες τους βρίσκονται υπό ομηρία;

Πως είναι δυνατόν να διαχωρίζεται το τηλεοπτικό προϊόν από τον παρουσιαστή του; Δεν αποτελεί ο παρουσιαστής κρίσιμο συστατικό αυτού του προϊόντος;

Δεν είναι ιλαροτραγωδία οι προβαλλόμενες ως αυθεντίες της τηλεοπτικής αγοράς να προσποιούνται τις αφελείς παρθένες που δεν γνωρίζουν τίποτε για το έγκλημα που διαπράττουν οι υπάλληλοί τους, καθώς οι ίδιοι είναι τίμιοι, δημιουργικοί, πολιτισμένοι και κυρίως αγνοί φιλελεύθεροι δημοκράτες που αγωνίζονται για την ελεύθερη διάδοση των –δικών τους- ιδεών;

4. Είναι πράγματι η τηλεόραση ο καθρέφτης της ελληνικής κοινωνίας ή μήπως ο αντικατοπτρισμός ενός παθογόνου κοινωνικού μορφώματος που κυρίαρχα συμφέροντα επιχειρούν μισοσυνειδητά –μισοασυνείδητα να της επιβάλουν, εγκλωβισμένα στην προσωπική τους αγοραία κοσμοαντίληψη;

Είναι ο τηλεθεατής συνυπεύθηνος για το τερατούργημα που του προσφέρεται ως ενημέρωση ή ως διασκέδαση; Έχει πραγματικά κάποια άλλη αξιόλογη επιλογή ή μήπως είναι εγκλωβισμένος σε μια ανακυκλούμενη αηδία που αποτελεί πλέον κοινό τόπο για όλα τα κανάλια με μόνη διαφοροποίηση στο σκηνικό;

Μήπως κάποιοι ταυτίζοντας την διαδικασία της τηλεθέασης με την δήθεν αποδοχή(υπερψήφιση) του τηλεοπτικού προϊόντος από τον αποδέκτη/τηλεθεατή, βάλουν ευθέως κατά της δημοκρατικής κουλτούρας, επιχειρώντας βίαια, με απύθμενο θράσος και κουτσαβάκικο τσαμπουκά, να την αντικαταστήσουν με τη καρικατούρα της «τηλεδημοκρατίας»;

5. Είναι αλήθεια ότι όταν κλείνει η τηλεόραση αρχίζει η ζωή, η μήπως στη σύγχρονη Ελλάδα ζωή και τηλεόραση ανοιγοκλείνουν ταυτόχρονα με το ίδιο πλήκτρο; Ας προσέξουμε γιατί μάλλον το κουμπί κόλλησε…στη τσόντα.