Του Αγίου
Δεν είναι λίγοι οι ευρωπαίοι αναλυτές, οι οποίοι έσπευσαν να ερμηνεύσουν την πολεμική σύρραξη στη Γεωργία, ως κίνηση των Ρώσων για τον απόλυτο έλεγχο των υδρογονανθράκων στη κεντρική Ασία.
Η προσέγγιση αυτή δεν μας βρίσκει απολύτως σύμφωνους, αν και περιέχει σημαντική δόση αληθείας.
Πράγματι, όλες οι κινήσεις του Πούτιν από την ημέρα που ανέλαβε την ηγεσία της Ρωσίας κατέτειναν στη διαμόρφωση ενός μονοπωλιακού καθεστώτος στην ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης, με δικύβευμα το φυσικό αέριο.
Οι αμερικανοί, μετά τον παγκόσμιο πόλεμο, υποστήριξαν την κυριαρχία τους με τον έλεγχο του πετρελαίου, ενώ οι Ρώσοι, είναι φανερό ότι επιθυμούν να ανατρέψουν τη Νέα Τάξη πραγμάτων μέσω της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από αυτούς.
«Η εποχή του πετρελαίου τελειώνει και μαζί με αυτή η κυριαρχία των ΗΠΑ, τώρα η Ευρώπη θα αναγκασθεί να αναδιαμορφώσει τη σχέση της με τη Ρωσία, διότι μόνον εμείς έχουμε την ικανότητα και τη φερεγγυότητα να κορέσουμε την ενεργειακή δίψα της» μου είχε πει – έτσι κυνικά – πέρυσι, ένας ρώσος πολιτικός.
Βεβαίως, η Ευρώπη θα μπορούσε σχετικά εύκολα να απεγκλωβιστεί από αυτή τη μονοπωλιακή εξάρτηση, αν είχε χαράξει αυτόνομη πολιτική και δεν ακολουθούσε τις αμερικανικές πρωτοβουλίες. Φυσικό αέριο σε τεράστιες ποσότητες υπάρχει και στο Ιράν και στο Ιράκ και στη Νορβηγία, αλλά ακόμη -σε πολύ μικρότερες- και στην Αλγερία.
Αντί λοιπόν να δει η ΕΕ τις εναλλακτικές προοπτικές και να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο σχέσεων με τις πλούσιες σε αξιοποιήσιμους υδρογονάνθρακες χώρες, κυρίως με το Ιράν, δείχνει αμήχανα να εγκλωβίζεται μεταξύ της πετρελαϊκής πολιτικής των ΗΠΑ και των ενεργειακών παιγνίων του Πούτιν για την παράκαμψη της Ουκρανίας και τον έλεγχο των αγωγών της κεντρικής Ασίας.
Μόνον που έτσι η Ευρώπη δεν πρόκειται να ξεφύγει ποτέ από τα απόνερα του ψυχρού πολέμου και θα κινδυνεύει πάντα να καταστεί κεντρικό πολεμικό θέατρο σε μια, ενδεχόμενη, παγκόσμια σύρραξη.
Η ηγεσία που κυριαρχεί, σχεδόν απολυταρχικά, στη Ρωσία δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας για τους στόχους της. Αποσκοπεί στην ανατροπή των γεωπολιτικών δεδομένων που διαμορφώθηκαν μετά τη κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Είναι ο ίδιος ο Πούτιν, ο οποίος δήλωσε ότι η διάλυση του Σοβιετικού Μπλοκ αποτελεί «τη μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του 21ου αιώνα».
Το σύνολο λοιπόν της διαρθρωμένης πολιτικής του κατατείνει στη μεταβολή των γεωπολιτικών συσχετισμών υπέρ της Ρωσίας. Η πολιτική του σε γεωστρατηγικό επίπεδο με τον έλεγχο της προμήθειας αερίου στην Ευρώπη αποτελεί ένα βασικό μεν, αλλά όχι μοναδικό όπλο για την επιτυχή έκβαση του «ρεβιζιονιστικού» σχεδίου του.
Η ρωσική επιρροή στην Κεντρική Ασία υπακούει σε περισσότερα αίτια από την απλή παράκαμψη των φιλοδυτικών κρατών για τη μεταφορά αερίου ή τον εξαναγκασμό του Αζερμπαϊτζάν να συμβιβαστεί με το ρωσικό μονοπώλιο και να ρίξει και το δικό του «προϊόν» στο δίκτυο που ελέγχουν οι Ρώσοι. Αυτό θα μπορούσε να το πετύχει με εμπορικούς όρους και μόνον, δίχως, μάλιστα, να κινδυνεύει η Μόσχα να χαλάσει τις σχέσεις της με την ΕΕ.
Η κεντρική Ασία όμως για την ρωσική πολιτική αποτελεί, πέραν όλων των άλλων και το «γεωστρατηγικό μαξιλαράκι» που την καθιστά υπερδύναμη. Όπως ακριβώς λειτουργούν για την αμερικανική πολιτική οι χώρες που βρίσκονται στο νότο των ΗΠΑ και ακόμη περισσότερο, εξαιτίας των, έντονα ανταγωνιστικών, συμφερόντων που αναπτύσσονται στην περιοχή.
Δίχως τον έλεγχο των κυβερνήσεων των κρατών της Υπερκαυκασίας, ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα ήταν μεγάλος, καθώς θα κλονιζότανε το πατριωτικό ιδεολόγημα πληθυσμών που αναγνωρίζουν στους εαυτούς τους ιδιαίτερη εθνική ταυτότητα, αλλά παράλληλα σέβονται τη Ρωσία ως Υπερ-πατρίδα.
Καταλήγοντας, τολμώ να εκφράσω την άποψη ότι αυτή την ώρα η πολεμική αναμέτρηση στη Γεωργία δεν έχει ως στόχο τους πετρελαιαγωγούς Μπακού-Τιφλίδα-Τζεϊχάν (BTC) και Μπακού-Σούπσα, ούτε καν το νέο αγωγό φυσικού αερίου Μπακού-Τιφλίδα-Ερζερούμ.
Μια τέτοια, άμεσα, επιθετική ενέργεια των Ρώσων στα δυτικά συμφέροντα θα οδηγούσε σε κλιμάκωση της κρίσης που θα ξεπερνούσε κατά πολύ τα όρια της περιοχής και θα λάμβανε παγκόσμιο χαρακτήρα.
Πιστεύω ότι δεν πάμε κατά εκεί, προς το παρόν και το ορατό μέλλον.
Με τη κίνησή τους, όμως, οι Ρώσοι στη Γεωργία καθιστούν εμφαντική την απειλή. Αυτό αναδραστικά ενισχύει την αμερικανική επιχειρηματολογία σε Δύση και Ανατολή και προσθέτει στη «τρομολαγνεία» και μια μορφή «ενεργειοφοβίας». Έτσι, η παγκόσμια απειλή λαμβάνει εκ νέου διπολικό χαρακτήρα και η διεθνής πολιτική τείνει και πάλι να αποκτήσει διπολικά χαρακτηριστικά, σε μια προσπάθεια αναβίωσης του ψυχροπολεμικού κλίματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου