Στην εποχή όπου το «έσχες» γεννά το «πόθεν»

Του Αγίου

Χιλιάδες λέξεις έχουν παρατεθεί, περισσότερο ή λιγότερο οργανωμένα σε αυτό το blog, για να υποστηρίξουν ότι το δημοκρατικό πολίτευμα δεν λειτουργεί δίχως αναλογική αντιπροσώπευση, διαφάνεια και λογοδοσία.

Η δημοκρατική πρόφαση δεν σχετίζεται με το δημοκρατικό παράδοξο, που συνδέεται με τη διαμόρφωση συνθηκών συναίνεσης εντός του καπιταλισμού - επιχειρήσαμε να δείξουμε σε πολλές περιπτώσεις.

Το αντίθετο συμβαίνει. Όταν η πολιτεία στηρίζεται σε ένα πλαίσιο θεσμών που αποσκοπούν στη διασκέδαση των πραγματικών όρων του κοινοβουλευτικού παιχνιδιού και της πολιτικής δράσης, τότε έχουμε να κάνουμε με τη φάρσα του δημοκρατικού παραδόξου, με μια δημοκρατική φάρσα του εξουσιαστικού φαινομένου στο τόπο μας, δηλαδή.

Σε αυτή την περίπτωση οι θεσμοί που αναφέρονται στη διαφάνεια και ανταποκρίνονται, δήθεν, στο αίτημα για λογοδοσία της εξουσίας στους πολίτες, αποτελούν στην ουσία νάρκη για το πολίτευμα.

Αυτή ακριβώς είναι και η λειτουργία του περίφημου «πόθεν έσχες» των βουλευτών. Ένας θεσμός, ο οποίος αποτελεί συστατικό στοιχείο της δημοκρατικής πρόφασης.

Μέσω αυτού, η παραγωγή πλούτου των πολιτικών, όχι μόνον δεν ελέγχεται, αλλά κάλλιστα θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τη νομιμοποίηση μαύρου χρήματος - κυρίως των νεότερων από αυτούς.

Τα περιουσιακά στοιχεία των βουλευτών καθίστανται μέρος του κοινωνικού κουτσομπολιού και πεδίο μικροαστικής αντιπαράθεσης και τραγελαφικών συγκρίσεων, αλλά ποτέ αντικείμενο ουσιαστικής διερεύνησης του τρόπου με τον οποίο αποκτήθηκαν. Άλλωστε, ακόμη και να υπήρχε ουσιαστική σύνδεση του «έσχες» με το «πόθεν», πάλι θα υφίστατο η δυνατότητα, σε κάποιο βαθμό, το πολιτικό, μαύρο ή ξεπλυμένο, χρήμα να λάβει νομότυπη μορφή.

Άρα, σε τι εξυπηρετεί αυτός ο «θεσμός», πέραν της εμφανούς δημοκρατικής προφάσεως;

Μάλλον στην αποτελεσματικότερη μετατροπή των διαφόρων ειδών μιζών, από απρόσωπη ύλη σε προσωποποιημένη κτήση με συμβολαιογραφική πράξη και τραπεζική εγγύηση, θα έλεγε ο πονηρεμένος.

Βεβαίως, η παραπάνω προσέγγιση αδικεί όσους δεν «φταίνε» οι ίδιοι για την περιουσία τους και αυτούς που δεν πλουτίζουν μέσω της πολιτικής. Τους καθαρούς πολιτικούς, δηλαδή.

Ε, αυτοί, ακριβώς, αποτελούν και τη νομιμοποιητική βάση για τους υπόλοιπους. Το δικό τους διαφανές «πόθεν» προσομοιώνεται με το διαφανέστατο «έσχες» εκείνων που δεν είχαν κανένα λόγο να προσεγγίσουν την πολιτική ιδεολογικά ή ηρωικά και αλτρουιστικά.

Ο πολίτης αντιλαμβανόμενος ή διαισθανόμενος τη γελοιότητα του «πόθεν έσχες», χάνει την εμπιστοσύνη του στη δυνατότητα του θεσμικού οικοδομήματος να προσφέρει, με το κανόνα της ισότητας, διαφάνεια στην πολιτική λειτουργία.

Δεν εμπιστεύεται τους θεσμούς της δημοκρατίας, διότι νοιώθει ότι αυτοί κατασκευάζονται για να δικαιολογήσουν τη κτήση και γενικότερα το ιδιωτικό συμφέρον και όχι να αναδείξουν το αίτιο που βρίσκεται πίσω από αυτά.

Άρα, οι θεσμοί στο βαθμό που αποφεύγουν να θίξουν τον πολιτικό πυρήνα της δημόσιας λειτουργίας του ιδιωτικού, το αίτιο παραγωγής πλούτου συγκεκριμένων φορέων της πολιτικής εξουσίας, στην περίπτωσή μας, παύουν να αποτελούν εργαλεία δημοκρατικής πολιτικής. Μετατρέπονται, απλώς, σε μηχανισμούς νομιμοφανούς θεμελίωσης του ιδιωτικού συμφέροντος στον δημόσιο χώρο.

Έτσι, όμως, δεν υπηρετείται το δημόσιο συμφέρον και το δημοκρατικό αίτημα, αλλά αποκλειστικά η εξουσιαστική έκφανση της πολιτικής. Με άλλα λόγια δεν υπηρετείται η πολιτική, αλλά ο πολιτικός του συστήματος.

Μόνον που έτσι, μακροπρόθεσμα, η δημοκρατία χάνει την ουσία της και το πολίτευμα την συνταγματικά διακηρυγμένη και δήθεν διασφαλισμένη φύση του, για να μετατραπεί σε ένα κλειστό σύστημα δημοκρατικοφανούς εξουσίας, εντός του οποίου διαμορφώνονται ιδιαίτεροι κανόνες λειτουργίας, που ρυθμίζουν το πεδίο διάρθρωσης συμφερόντων μίας ξεχωριστής κοινωνικής ομάδας, των πολιτικών.

Ιδού, λοιπόν, άλλη μια αιτία απαξίωσης του πολιτικού συστήματος!