Τι ζητάει η αρκούδα στο παζάρι

Του Αγίου

Γράφτηκαν πολλά αυτές τις μέρες και ακούστηκαν περισσότερα για τους στόχους της Ρωσίας, μετά την επίδειξη δύναμης στη Γεωργία.
Σενάρια επί σεναρίων έκαναν τον γύρο του κόσμου και φοβικά σύνδρομα του ψυχρού πολέμου επανενεργοποιήθηκαν, ταράζοντας κυβερνήσεις, οικονομικούς παράγοντες και πολίτες.

Το ερώτημα που απασχολεί όλους είναι πού το πάει η Ρωσία. Τι ζητάει η αρκούδα στο γεωπολιτικό παζάρι;

Σήμερα είμαστε σε θέση να απαντήσουμε απλά, αλλά όχι απλοϊκά.
Η σημερινή ηγεσία της Ρωσίας επιζητεί αυτό που επεδίωκε ανέκαθεν η χώρα, είτε ως αυτοκρατορία, είτε ως ΕΣΣΔ, είτε ως ψευδο-δημοκρατία: Σημασία και σεβασμό στην ηγεσία της.

Το δίδυμο Πούτιν-Μεντβέντεφ δεν ήρθε να αμφισβητήσει τη Νέα Τάξη πραγμάτων στον κόσμο, μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ. Κάθε άλλο. Αυτό που επαναφέρει δυναμικά στο προσκήνιο είναι η απαίτηση ανάληψης ρόλου σε αυτό το νέο παγκόσμιο σύστημα κυριαρχίας.

Η Μόσχα σήμερα, δηλαδή, επιχειρεί να επαναδιαπραγματευθεί το ρόλο της στο σύστημα της παγκόσμιας ιεραρχίας, δίχως να επιθυμεί να το αλλάξει, όπως διατεινότανε παλιότερα επί ΕΣΣΔ.

Μερίδιο στην παγκόσμια εξουσία επιδιώκει η σημερινή ηγεσία της Ρωσίας και όχι, ασφαλώς, την κυριαρχική επιβολή μίας διαφορετικής μορφής εξουσιαστικών σχέσεων σε διεθνές επίπεδο.

Να γιατί πιστεύουμε ότι ο ψυχρός πόλεμος τελείωσε για πάντα και αυτό που βλέπουμε σήμερα δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια φτηνή φάρσα ενός παλιού δράματος, που έγινε αιτία να διαιρεθεί η Ευρώπη, να σκοτωθούν άνθρωποι να υποβαθμιστεί και άλλο το περιβάλλον και να πλημμυρίσουμε από πυρηνικές κεφαλές και ηλίθιες «πολιτικές κεφαλές».

Ο Πούτιν υποσχέθηκε την αναβάθμιση της εικόνας της Ρωσίας στον κόσμο και αυτό κάνει. Έμαθε τους κανόνες του πολιτικού μάρκετινγκ και τους εφαρμόζει με τον δικό του τρόπο: λίγο άγαρμπα, λίγο άκομψα και πολύ «καουμπόικα», σαν κάποια γεράκια από τους απέναντι.

Η Ρωσία, μια και δεν καλύπτει τις πραγματικές προϋποθέσεις: οικονομικές, πολιτικές, διπλωματικές, συμμαχικές-γεωστρατηγικές, για να καταστεί υπερδύναμη, προφασίζεται ότι είναι, με ηγετιστικούς βερμπαλισμούς και μιλιταριστική διαλεκτική.

Αυτό, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσε να καταστεί επικίνδυνο για τον κόσμο και ιδιαιτέρα για την Ευρώπη αν λάβει ανεξέλεγκτη μορφή. Η Μόσχα, σήμερα, δεν έχει την κοινωνική, οικονομική και διεθνή οργάνωση για να αναδειχθεί σε σοβαρό ανταγωνιστή των ΗΠΑ στο παγκόσμιο σύστημα, διαθέτει όμως επαρκή στρατιωτική ισχύ για να προκαλέσει σοκ και δέος στο σύστημα διαχείρισης της παγκόσμιας εξουσίας, στο οποίο ηγούνται οι αμερικανοί.

Αυτή τη δυνατότητα εκμεταλλεύεται ο Πούτιν και ζητεί επαναδιαπραγμάτευση του ρόλου της Ρωσίας. Η ενεργειακή δεινότητα της χώρας του δεν αποτελεί ικανό παράγοντα για να μεταβάλει τη θέση της στο διεθνές σύστημα, θα μπορούσε όμως παράλληλα με την μιλιταριστική συμπεριφορά να αποτελέσει ένα καλό χαρτί διαπραγμάτευσης τουλάχιστον με τους μεγάλους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ευρώπη.

Η Ρωσία λοιπόν δεν θέλει να αλλάξει τον κόσμο, ούτε καν να επηρεάσει το μοντέλο κυριαρχίας σε αυτόν. Μερίδιο εξουσίας απαιτεί και σεβασμό της εικόνας της σαν δήθεν υπερδύναμης. Χάριν αυτής της εικόνας συντηρείται το καθεστώς Πούτιν στη χώρα και γίνεται ανεχτή η εσωτερική πολιτική του, η οποία κατατείνει στη διεύρυνση των ανισοτήτων και στην αυτοκρατορικοποίηση του συστήματος εξουσίας.

Με άλλα λόγια, ο Πούτιν, αναπτύσσοντας το εθνικιστικό ιδεολόγημα, με την εικονική ενδυνάμωση της αναφερομένης ρωσικής ταυτότητας, επιχειρεί να συγκρατήσει τις φυγόκεντρες δυνάμεις στο εσωτερικό της χώρας του, που αντιδρούν στο οικονομικό μοντέλο που υπηρετεί και το οποίο πλήττει την κοινωνική συνοχή, ολοένα και περισσότερο, διαμορφώνοντας ένα ιδιόμορφο καθεστώς πλουτοκρατίας και διαφθοράς.

Οι Ρώσοι έμπλεξαν άσχημα. Η άνοδος της μιλιταριστικής κουλτούρας δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε μεγαλύτερη υποβάθμιση του κοινωνικού ανταγωνισμού και σε χειροτέρευση των συνθηκών διαβίωσης μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού.

Τον Αύγουστο του 1968, η ρωσική αρκούδα μέσα σε τανκ απείλησε τον «σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο», ενώ τον Αύγουστο του 2008 το ίδιο «ζώο», αλλά με εκσυγχρονισμένο εξοπλισμό, απειλεί το νεοφιλελευθερισμό που τολμά να μη σέβεται το δικαίωμα στη λεία που θεωρεί ότι έχει.

Αυτό είναι και το διακύβευμα σήμερα στη Νέα Τάξη Πραγμάτων. Θα δεχθεί η Δύση να παραχωρήσει μεγαλύτερο μέρος της καπιταλιστικής λείας στη Μόσχα, βελτιώνοντας παράλληλα και την εξουσιαστική της εικόνα στον κόσμο ή όχι;

Γερμανοί και Γάλλοι προτείνουν να πριμοδοτηθεί η Μόσχα με μπόλικη «εικόνα», αλλά μικρή λεία, οι Αμερικανοί όμως διαφωνούν: πιστεύουν ότι καταναλώνοντας «εικόνα» ανοίγει υπέρμετρα η όρεξη. Βλέπετε έχουν σχετική εμπειρία οι άνθρωποι του Μπους!