Η σημειολογία του σκοπιανού και τα τέρατα της πραγματικότητας

Του Αγίου

«Την αλήθεια την «φτιάχνει» κανείς, ακριβώς όπως και το ψέμα» έγραψε ο Ελύτης.

Οι αλήθειες αντιστοιχούν σε κοινές πραγματικότητες και τα ψέματα σε διαστροφές της πραγματικότητας. Στη σημειολογία μαθαίνουμε ότι όταν οι διαστροφές της πραγματικότητας καταστούν κοινός τόπος, τότε το ψέμα γίνεται αλήθεια και η αλήθεια ψέμα. Το ζήτημα, δηλαδή, δεν είναι η κατασκευή της αλήθειας ή του ψέματος, αλλά η δόμηση της πραγματικότητας. Δεν έχει σημασία, λοιπόν, ποιος λέει αλήθεια και ποιος ψεύδεται, αλλά ποιος φτιάχνει τις πραγματικότητες.

Σημειώστε, εδώ, ότι η πραγματικότητα για να γίνει αντιληπτή, ως απόλυτη αλήθεια, θα πρέπει να δομείται μυθικά. Κάθε προσπάθεια μάλιστα απομυθοποίησης δεν αποσκοπεί στο να διαχωριστεί η αλήθεια από το ψέμα, αλλά στην συνειδητή ή ασυνείδητη πρωτοβουλία να κατασκευαστεί μια άλλη, διαφορετική πραγματικότητα.

Έχοντας αυτά υπόψη, πάμε να προσεγγίσουμε αλήθειες ή/και ψέματα που διεκδικούν το ρόλο της πραγματικότητας στο εθνικό μας ζήτημα, που απασχολεί την επικαιρότητα τούτες τις μέρες:

Η μισή καριέρα του κ. Νίμιτζ αναλώθηκε στο σκοπιανό.
Ο διπλωμάτης αυτός σπατάλησε 14 ολόκληρα χρόνια της ζωής του για να δομήσει τις νέες πραγματικότητες στο ζήτημα, αλλά φευ ακόμη κάποιοι «άφρονες» και στις δύο χώρες, που ερίζουν για το «Μακεδονία», αναζητούν τα όρια της αλήθειας και του ψέματος! Αν το ήξερε ο άνθρωπος δεν θα αναλάμβανε ποτέ βοηθός τού πρώην μεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών, Σάιρους Βανς. Η ειρωνεία είναι ότι Μάρτιο ανέλαβε, Μάρτιο μάλλον παραδίδει.

Οι πληροφορίες που έχουμε από τα Ηνωμένα Έθνη επιμένουν ότι ο κύριος Νίμιτζ, αν δεν πετύχει στην αποστολή του μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα, θα πρέπει να ετοιμάζεται να αλλάξει αντικείμενο.

Ο λόγος που ο κ. Νίμιτζ απέτυχε να διαμορφώσει τις νέες πραγματικότητες που επεδίωκε στο ζήτημα, είναι ότι μπήκε στο «κόπο» του ψέματος και της αλήθειας των δύο πλευρών και επιχείρησε να τα συνθέσει, μέσω ενός (κοινά αποδεκτού) συμβιβασμού. Κάπως έτσι έχασε!

«Προσπαθώ να είμαι αντικειμενικός και να τηρώ ίσες αποστάσεις. Αναζητώ μια δίκαιη λύση», λέει ο έμπειρος διπλωμάτης Μ. Νίμιτζ, και προδίδει την αδυναμία του, αλλά και την πραγματική φύση των διαπραγματεύσεων Αθηνών-Σκοπίων.

Όμως, ο ρόλος ενός διαμεσολαβητή σε μια διεθνή διένεξη δεν είναι να εμφανίζεται «αντικειμενικός», αλλά να συμβάλει στην δημιουργία νέων αντικειμενικοτήτων, μιας άλλης πραγματικότητας, δηλαδή, εντός της οποίας θα αναζητηθεί το περίφημο consensus, η συναίνεση.

Θα μου πεις τώρα ο Νίμιτζ φταίει για την αποτυχία να επιτευχθεί ικανοποιητική λύση και για την στρέβλωση του ρόλου του;

Όχι, αγαπητοί μου, δεν λέω αυτό. Υποστηρίζω ότι η άγαρμπη, αμετροεπής και επιπόλαια τακτική που ακολούθησαν οι Αμερικανοί, όλη αυτή την περίοδο στην υπόθεση, αντί να συμβάλει στην εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδας-ΠΓΔΜ, οδηγεί στην δημιουργία σοβαρού προβλήματος, που σε κάθε περίπτωση θα επιβαρύνει τις σχέσεις των δύο όμορων περιοχών και χωρών για μεγάλο διάστημα ακόμη.

Οι σαχλαμάρες που ακούγονται από εδώ και από εκεί, ότι δήθεν όλες οι «πληγές» γιατρεύονται στην αγορά και ότι η οικονομική συνεργασία είναι το μοναδικό αντίδοτο για κάθε «νόσο και μαλακία» υπερεθνικών κέντρων, κρατών, εθνών και κυβερνήσεων, δεν αξίζει να σχολιαστούν σοβαρά, καθώς δεν βασίζονται σε ιστορικά ή άλλα δεδομένα, παρά μόνο σε ιδεολογικές προσεγγίσεις νεοφιλελευθέρων, οι οποίοι εννοούν να δομούν την πραγματικότητα αποκλειστικά στην αγορά. Ασφαλώς και η αγορά συμβάλει στην διαμόρφωση αντικειμενικοτήτων, σε καμία περίπτωση, όμως, δεν αντικαθιστά την κοινωνική, εθνική, ταξική ή άλλη συνείδηση του εαυτού μέσα στο παγκοσμιοποιημένο σύστημα αναφοράς. Η αγορά είναι μέρος της πραγματικότητας, δεν είναι η πραγματικότητα εντός της οποίας διαμορφώνονται οι κυρίαρχες αντιλήψεις, ο πολιτισμός στο σύνολο του και οι αλήθειες.

Το ιδεολόγημα αυτό, πάνω στο οποίο στηρίχθηκε και στηρίζεται η διάρθρωση της διπλωματικής επιχείρησης των Αμερικανικών κυβερνήσεων στην περιοχή, δεν έχει βάση, ακριβώς, διότι άλλες είναι οι πραγματικότητες που κυριαρχούν στις συνειδήσεις των ανθρώπων που ζουν στην περιοχή.

Η προτροπή Καραμανλή-Μπακογιάννη «ας αφήσουμε το παρελθόν και ας κοιτάξουμε το μέλλον» ακούγεται όμορφα και είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη στο ιδεολόγημα της Νέας Τάξης στα βαλκάνια και όχι μόνο, αλλά διαφεύγει της προσοχής τους ότι: α) αυτοί που προσλαμβάνουν το μήνυμα δεν ζουν στο μέλλον, αλλά στο παρόν, β) μπορεί να ατενίζουν σε κάποιον άλλο ορίζοντα, γ) υπάρχει πιθανότητα να επιθυμούν κάποιο άλλο μέλλον ή δ) να πιστεύουν ότι οι πραγματικότητες ισχύος του παρόντος διαμορφώνουν τις σχέσεις του μέλλοντος.

Το κρίσιμο στοιχείο που διαλανθάνει σε πολλές προσεγγίσεις που αναπτύσσονται για να ερμηνεύσουν την αποτυχία των διαπραγματεύσεων μεταξύ Αθηνών-Σκοπίων με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ, επί τόσα πολλά χρόνια, είναι ότι φαίνεται να μην εστιάζουν στο ότι οι περιφερειακές διενέξεις μετά το 1990, τουλάχιστον στην Ευρώπη, δεν εξελίσσονται στο πεδίο της κρατικής ή της οικονομικής ισχύος, αλλά σε εκείνο που καθορίζει η πατρωνία των Ευρω-ατλαντικών συμφερόντων.

Όπου, όμως, το πεδίο αυτό δεν επιβάλει δραστικά νέες πραγματικότητες, επειδή θέλει να κρατήσει τα πράγματα ρευστά ή επειδή η διεθνής, δυναμική ισορροπία δεν του το επιτρέπει, ψέματα και αλήθειες γίνονται ένα κουβάρι που ταλαιπωρούν λαούς και συνειδήσεις, εξευτελίζουν ηγεσίες, και γελοιοποιούν ακόμη περισσότερο τον ταλαίπωρο και αξιοθρήνητο στις μέρες μας ΟΗΕ.

Διερευνώντας, λοιπόν, την σημειολογία του σκοπιανού, καταλήγεις να συναντάς τα τέρατα της πραγματικότητας, που δεν παραπέμπουν σε κάποιο μύθο για το μέλλον, αλλά αναμασούν και διαπραγματεύονται σκληρά τον μύθο του παρόντος.